درک حکمرانی در کمسیون های دولت

نظر به آنکه هر فعلی در امر حکمرانی ترکیبی از قاعده و عمل می باشد و در کشور ما قاعده در فعل دولت امری سیاسی بر اساس تفکر جریان قالب در دولت است؛ بهتر است در این موضوع به تعریف "امر سیاسی" توجه داشته باشیم که هر عمل سیاسی یا به هدف تغییر وضع موجود صورت می‏پذیرد یا به هدف حفظ آن انجام می گیرد. هر گاه میل و آرزو معطوف به حفظ وضع موجود باشد، منظور آن است که از تغییر در جهت بدتر شدن جلوگیری شود؛ و هر گاه میل به تغییر باشد، منظور آن است که تغییراتی در جهت بهتر شدن حاصل آید. پس تمام اعمال سیاسی به وسیله مفاهیم بهتر شدن و یا بدتر شدن، هدایت می‏شوند.امّا مفهوم تصور بهتر یا بدتر، در واقع تعمق در باره امر"خوب" یا "خِیر" است و در واقع این آگاهی به امر خِیر است که تمام اعمال ما را هدایت می‏کند.
پس در قاعده گذاری در چهارچوب مفاهیم حکمرانی که در اینجا تفصیر آن به خطمشی نزدیکتر است و از سویی همانطور که در متون آموزشی و عملی ذکر آن رفته است؛ سیاست پشتوانه خطمشی گذاری است، می توان به مفهومی کلیدی که به نظر اینجانب برای کمسیون های دولت مهم است، رسید و آن درک امر خوب؛ "خِیر" از دیدگاه سیاسی دولت است و با توجه به آنکه دیدگاه سیاسی در دولت های "اصلاح طلب و اصول گرا"، "راست و چپ" و یا به هر نام دیگری در پارادوکس های مختلف تفصیری متفاوت دارد. پس می توان گفت برنامه ها در افق کوتاه مدت حداقل 4 ساله و در افق بلند مدت حداکثر 8 ساله خواهند بود زیرا ممکن است "خِیر" امروز، "شَر" فردا باشد و یا بالعکس.
لذا بهترین و سودمند ترین امر در نگاه حکمرانی با سویه جایگاه دولت؛ تفکیک امر خطمشی از نگاه سیاست زده تعبیر کننده "خِیر" و "شَر" است که می تواند نگاه کمسیون های دولت را بصورت عام به منفعت عامه که همانا رسالت اصلی دولت ها است، هدایت نماید. حضرت امیر المومنین امام على (علیه‌السلام) می فرمایند: اَلعَجزُ مَعَ لُزومِ الخَیرِ خَیرٌ مِنَ القُدرَهِ مَعَ رُکوبِ الشَّرِّ؛ ناتوانىِ همراه با خِیر بهتر از توانمندىِ در خدمت شَر است. دانایى، ریشه همه خوبى ‏ها و نادانى ریشه همه بدى ‏هاست.
به نظر اینجانب، کمسیون های دولت، این امکان را دارند که پا را فراتر از عرف های تعریف شده خدمت در دولت گذاشته و این فعل زیربنایی را با مجموعه از برنامه های مدون در حوزه حکمرانی اجرایی نمایند که خود گامی اساسی در جهت نزدیکتر شدن "حکمرانی دولتی ها" به "حکمرانی اسلامی" باشد. حضرت امیر المومنین امام علي(علیه السلام) در بخشی از عهد نامه مالک اشتر(نامه ۵۳ نهج البلاغه) به نکته مهمی می پردازد كه در حيات امروز بشر و شكل گيرى حكومت ها، اثرش از هر زمان آشكارتر است، مى فرمايد: "بايد محبوب ترين كارها نزد تو امورى باشد كه در جهت رعايت حق از همه كامل تر و از نظر عدالت شامل تر و از نظر رضايت عمومى مردم جامع تر باشد".
#حکمرانی #کمسیون_دولت #مردم #امر_سیاسی #سیاست #دولت

حکمرانی منابع انسانی و مهندسی انتخاب فرد در پیشرفت شغلی

معمولا در کشور ما "مهندسی انتخاب" به عنوان یک موضوع سیاسی مطرح می شود. اما بیشترین میزان "مهندسی انتخاب" در نظامات اداری و بر اساس اصل شایسته سالاری روی می دهد. موضوع این امر انتخاب "فرد مورد نظر" در یک روال قانونی و اما بصورت غیر قانونی می باشد.

در این روش در یک چانه زنی برد-برد ابتدا فردی که باید در پست سازمانی مورد نظر قرار بگیرد انتخاب می شود و سپس جهت تطهیر این انتخاب با استناد به اصل شایسته سالاری از یک روال قانونی معمولا "مصاحبه کاری" استفاده می شود. بهتر است جهت موفقیت در ادامه پیشرفت شغلی مقداری با این روش آشنا شویم:

ما انسان‌ها در تصمیم‌گیری نقص داریم و سازمان ها، مدیران، بیزنس‌ها، رسانه ها و... این موضوع را شناخته و بصورت سیستماتیک از آن استفاده می‌کنند و دقیقا در جایی که فکر می‌کنیم در حال تصمیم گیری هستیم در دام "مهندسی انتخاب" افتاده ایم.

آنها چطور از مهندسی انتخاب استفاده می کنند و تصمیم‌سازی می کنند:

  1. استفاده از گزینه های پیش فرض: به‌جای اینکه به طرف مقابل بگویند فلان چیز رو میخواهید یا نه، بگو اون چیز هست و اگر نمیخواهید اعلام کنید.
  2. اثر تاخر در تبلیغات: بعد از حادثه پلاسکو میزان فروش بیمه آتش‌سوزی به‌طور قابل توجهی افزایش یافت و پس‌از گذشت زمان به حالت قبل برگشت. بیشترین فروش بیمه‌نامه سهم شرکت‌های بیمه‌ای بود که در آن ایام کمپین تبلیغاتی در حال اکران داشتند.
  3. استفاده از اثر گله‌ای: مردم عاشق ایستادن در صف هستند، وقتی با یک جای شلوغ مواجه می‌شوند فکر می‌کنند اگر به سادگی از آنجا عبور کنند ممکن است چیزی را از دست بدهند. به این موضوع "ترس فومو" گفته می‌شود.
  4. گزینه حداقل تلاش: ذهن افراد همیشه به‌دنبال انتخاب راحت‌ترین راه است؛ به عنوان مثال اگر فروشنده لباس هستید و مشتری شما بین دو گزینه مردد شده است، شما برای فروش گزینه پرسودتر، بگویید هر دو بهتون میاد ولی این یکی رو الان میتونی ببری و دومی رو باید فردا بیای بهتون بدهم چون این نمونه صرفا برای پرو می باشد.

حکمروایی و دموکراسی رادیکال در انتخابات ریاست جمهوری

در حال حاضر که کشور درگیر موضوع انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری بدلیل از دست دادن رئیس جمهور منتخب در سانحه هوایی است، بهتر است به بحث تعریف دموکراسی در ساختار حکمروایی نظری داشته باشیم. بر اساس رویکردهای حکمروایی و تعریف دموکراسی کثرت گرای رادیکال لاکلائو و موفه، این مدل؛ راهی برای خاتمه دادن به هر گونه اندیشه ذاتی درباره زندگی سیاسی می باشد؛ راهی که در آن قدرت های پراکنده، هژمونی های موازی و در نتیجه گفتمان های متعدد شکل می گیرد. گفتمان هایی که توانایی اقناع و اشباع کنندگی گزاره های آنها می تواند آنهـا را به گفتمـان هژمـونیک تبـدیل نماید. اما آنچه در این دموکراسی رادیکال پراهمیت جلوه می نماید آن است که در نتیجه توسعه فرهنگی ناشی از پست مدرنیسم و بازی های گفتمانی باید تفاوت و تکثر موجود در جامعه در شکل رقابتی خود حفظ شود. بصورت راهبردی بر خلاف دنیای واقعی، درون فضای مجازی امکان تحقق چنین رقابتی فراهم می گردد. از اینرو افراد در معرض انتخاب می توانند با ایجاد تعادل هژمونی بر اساس فضای رادیکال دموکراسی مجازی با کاهش قدرت سلبی فضای واقعی، از این موضوع استفاده نمایند و رقیب خود را در تنگنای برابری قرار دهند. تنگنایی که معمولا انحصار کنندگان قدر از آن بیزار هستند. در این حالت بر اساس نظریه حکمرانی؛ رادیکال دموکراسی مجازی توانایی بسیاری برای تاثیرگذاری در زندگی اجتماعی و سیاسی، افراد در شرف انتخاب دارد. فرضیه بر این است که فضای مجازی اینترنت با ویژگی های منحصر به فردی نظیر ابرمتنی، ابرشبکه ای، کنش تعاملی و تمرکززدایی قدرت رسانه ای که به وسیله دو ویژگی امکان دست یابی به هویت مجازی و امکانات تخصصی و فنی غیر انحصاری اینترنت تضمین می گردد، توانایی شکل دهی به یک انتخاب عمومی فارق از توانایی هژمونی سازی بر اساس قدرت مالی، سازمانی و فردگرایی را دارد. بر این اساس می توان با ایجاد یک فرایند قالب "حکم رانی" بر فضای مجازی نوعی تعادل سیستماتیک به سمت انتخاب حداکثری در یک ساختار تکثرگرا ایجاد نمود که فرد منتخب نه بر اساس هژمونی که بر اساس توان مدیریت فضاهای متکثر که لازمه فردی با ویژگی ریاست جمهوری است انتخاب شود.

عباس خداپرست

#حکمرانی #حکمروایی #انتخابات #انتخاب #دموکراسی #دموکراسی_رادیکال #ریاست_جمهوری #ایران

حکمرانی و سیاست

در نظریه حکمرانی سياسي سه اصل بنيادين انسان سياسي، مفاهمه سياسي و فن حكمراني از مسائل فكربرانگيز محسوب ميشوند. اين سه اصل تاكنون كمتر به مقياس خرد و منطق سياسي سنجيده شده اند و اغلب در گفتار و نوشتار مي آمدند و نيامده رخت بر مي بستند بدون اينكه در آنها تفكر جدي صورت گرفته باشد.

در اين تفكر هريك از اين موضوعات به نحوي مورد توجه قرار گرفتند و در حد امكان تلاش شده كه از پنهاني هاي آنها رمزگشايي صورت گيرد. به ويژه طرح مدل مفاهمه سياسي در فن حكمراني به تناسب نوآمدتر بوده و با دو طرح انسان سياسي و فن حكمراني تعميق بيشتري يافته است.

امروزه هرچند تفكر در آنها كاري سخت دشوار است، ولي چاره اي جز انديشيدن در قلمرو هريك وجود ندارد. اين ضرورت با لزوم ديگري درآميخته كه براساس آن مفاهمه تفهمي از سياست بنيادين، انسان سياسي و فن حكمراني مورد نياز شده است. با اين رويكرد سياست مفاهمه اي در فن حكمراني دنبال ميشود تا اين فن با محتواي سياست مفاهمه اي براي انسان سياسي نافع شود. زيرا هدف از حكمراني در جامعه سياسي براي اداره امور انسان سياسي است و اگر منافع انساني تأمين نشود دليلي براي حكمراني يا حكمروايي وجود ندارد.

#حکمرانی #نظریه_حکمرانی #حکمروایی #عباس_خداپرست #مفاهمه #سیاست #abbas_khodaparast

حکمرانی و رسانه

رسانه ها نقش مهمی در بازتاب حکمرانی و حکومت دارند. بر اساس نظریه حکمرانی؛ امروزه رسانه ها نقش مهمی در توسعه جامعه مدنی و حکمرانی دارند. در این بین داشتن مهارت نقد و تحلیل پیام های رسانه ای اهمیت بسزائی در تقویت حوزه و گفتگوی عمومی دارد. شش نقش عمده می توان برای سواد رسانه ای در حکمرانی در نظر داشت:

  1. ارتقای شهروندی فعال و آگاه است؛ چون سواد رسانه ای مهارت هایی نظیر تفکر انتقادی، حل مساله، استقلال شخصی و مهارت های ارتباطی و اجتماعی به افراد می دهد. این مهارت ها زمینه مشارکت، کمپین سازی و حضور در تصمیم سازی ها و فشار بر آن ها را تسهیل می کند.
  2. سواد رسانه ای، تقویت حوزه عمومی است؛ حوزه عمومی محل حضور کنشگران مختلف اجتماعی است که در آن افراد به منظور مشارکت در مباحث باز و علنی گردهم می آیند.
  3. تاثیرگذاری سواد رسانه ای بر ارتقای حقوق شهروندی است؛ از آن جائی که حقوق شهروندی شامل حقوق سیاسی، اجتماعی و پایه ای است سواد رسانه ای این قابلیت و قدرت را دارد که این حقوق را از حاکمیت مطالبه گری نموده و بر تصمیم سازی تاثیرگذار باشد.
  4. سواد رسانه ای نوعی پرسش گری است که حاکمیت را ملزم به پاسخگوئی می نماید.
  5. سواد رسانه ای نقش مهمی در توسعه جامعه مدنی و نقد عملکرد حکومت و تشکیل نهادهای مدنی دارد.
  6. سواد رسانه ای بر ایجاد فضای نقد و گفتگوی عمومی تاثیرگذار است.

عباس خداپرست

#حکمرانی #رسانه #نظریه_حکمرانی #حقوق_شهروندی #عباس_خداپرست #abbas_khodaparast

حکومت و حکمرانی

جهت بررسی نظام حکمرانی در بستر تعاملات ملی و فراملی بهتر است واژه حکمرانی را مورد بررسی قرار دهیم. اهمیت واژه حکمرانی تا مدیون تناسب آن با تغییرات جهانی است. در جامعه مدنی حکومت به میزانی زیادی به سازمان‌ها وابسته است و به واسطه پیوندهای بین‌المللی محدودتر شده است. از یک سو، بخش عمومی در بسیاری از حکومت‌ها و حکمرانی ها در نظریه حکمرانی، از سلسله‌مراتب بوروکراتیک به سمت بازارها و شبکه‌ها حرکت کرده است. از سوی دیگر، فعالیت حکومت‌ها به صورت روزافزون در تنظیمات فراملی و بین‌المللی تنیده شده است، امری که ناشی از بین‌المللی شدن رفتارهای صنعتی و مالی، ظهور بلوک‌های منطقه‌ای و افزایش نگرانی‌ها درباره مسائل جهانی، مانند تروریسم و محیط زیست، است. حکمرانی به معنای استفاده از روش‌های رسمی و غیررسمی توسط دولت‌ها برای پاسخ به نظم در حال تغییر جهانی است. مقولات مرتبط با حکمرانی در فضایی پدیدار شده‌اند که حکومت به‌طور روزافزون به موضوعی پیچیده تبدیل شده است، پیچیدگی‌ای که مرهون وابستگی به ذی‌نفعان مختلف با پیوندهایی رسمی و غیررسمی به یکدیگر است.

آنچه امروز حکمرانی نامیده می شود، در اندیشه بشر سابقه طولانی دارد و به صورت های گوناگون در آثار فیلسوفان و اندیشمندان نظریه حکمرانی مطرح شده است. در اندیشه های سیاسی کلاسیک همواره نظم سیاسی مطلوب حول محور "حکمرانی خوب" با چه کسی باید حکومت کند؟ تعریف می شد. اما در سیاست جدید آنچه حائز اهمیت است، ناظر بر چگونگی تنظیم امور سیاسی است یا به بیان ساده تر "چگونگی حکمرانی"، می باشد که اهمیت یافته است. حکمرانی در تمام جوامع بنیاد یکسانی ندارد، بلکه باید مبتنی بر فرهنگ متمایز محلی و تاریخ ویژه دولت و نهاد های آن باشد تا از یک طرف مشارکت سیاسی مردم را جلب کند و از طرف دیگر، به شکاف و بیگانگی بین دولت و مردم غلبه کند و از پتانسیل ارزش های مشترک فعالان جامعه در راه رسیدن به اهداف توسعه استفاده نماید.

در کشور ما، در بحث حکمرانی گاه به جغرافیای کشور ما اشاره می شود. آیا جغرافیای ما باعث شده تا نتوانیم حکمرانی مطلوب را ایجاد کنیم؟ به عنوان نمونه شیلی یک باریکۀ جغرافیایی است و بسیار موفق. سنگاپور یک جزیره است و فوق العاده موفق. هند جغرافیایی وسیع دارد و تقریباً با همۀ همسایگان خود تنش دارد ولی هاب جهانی نرم افزار شده و به زودی اقتصاد سوم جهان خواهد شد و روز به روز احترام و شأن جهانی آن در حال افزایش است. ترکیه که پیچیده‌ترین ژئوپلیتیک را داراست و در پنج عرصۀ جغرافیایی (دریای سیاه، اروپا، مدیترانه، قفقاز و خاورمیانه)، مدیریت امنیتی می کند، بیش از چهل میلیون نفر توریست جذب کرده و از شهروندان هیچ کشوری ویزای ورود نمی خواهد و باورهای مختلف را در جامعۀ خود نهادینه کرده است. جغرافیا و ژئوپلیتیک مانعی برای حکمرانی مطلوب نیست بلکه بستگی به درایت مدیران دارد.

عباس خداپرست

#حکمرانی #نظریه_حکمرانی #تاریخ #جامعه_مدنی #ژئوپلیتیک #حکومت #حکمرانی_خوب #چگونگی_حکمرانی #سیاست #عباس_خداپرست #abbas_khodaparast

حکمرانی مردم سالارانه در گفتمان جامعه ایران

حکمرانی از سوی مقام معظم رهبری در گفتمان انقلاب اسلامی چنین توصیف می‌شود که حکومت پیغمبران، حکومتی مردمی بود؛ برای مردم و در خدمت منافع آنان بود. چنین حکومتی، با چنان پایه و قاعده‌ی مردمی است که می‌تواند اصلاحات کند. نظام اسلامی نمی‌تواند نسبت به فرهنگ و اخلاق مردم خود بی‌تفاوت باشد. نظام اسلامی نظامی نیست که فقط به فکر حفظ قدرت خود باشد و نسبت به عملکرد مردم خود - حتی اگر به ورطه‌ی اخلاقی بیفتند - بی‌تفاوت بماند. نظام اسلامی از آنچه که مردم را منحرف و گمراه می‌کند، رنج می‌برد.

اما در ادبیات روز دنیا حکومت مردمی یا دموکراسی به معنای حکومتی است که مردم در اداره امور سیاسی مشارکت می‌کنند. اما این واژه در گفتمان‌ها و دوره‌های مختلف معانی متفاوت داشته است. در اواخر قرن بیستم، دموکراسی در کشورهای دموکراتیک با چالش‌هایی روبرو شده است و نظریه پردازان برای حل مشکلات دموکراسی بحثی تازه را تحت عنوان "حکمرانی" مطرح کرده‌اند.

آن‌ها معتقدند برای رهایی از بحران دموکراسی باید "از حکومت مردم سالار به حکمرانی مردم سالارانه" رسید. این حکمرانی مردم سالارانه فرایندی است که در هر سازمان و به هر اندازه می‌تواند وجود داشته باشد و به بخش مدیریت و رهبری، کنترل و نظارت برمی‌گردد. این مفهوم به ساختاری بیش از دولت خوب نیازمند است. سایر بازیگران مثل رسانه‌ها در بهبود و کیفیت زندگی و رفاه کلی گروه‌های ذی نفع تأثیرگذار هستند. در واقعیت شامل شش گروه منتفع می‌شود که عبارتند از: شهروندان، سازمان‌های داوطلبانه، کسب و کار، رسانه، دولت و نهادهای پارلمانی.

با گسترش دموکراسی بعد از دهه ۱۹۹۰ در جهان، موضوع حکمرانی و مردم‌سالاری بیشتر مورد توجه قرار گرفت و این موضوع اهمیت یافت که چطور می‌توان حکمرانی را به سمت مردمی‌شدن پیش برد. مردمی‌سازی حکمرانی به تلاش‌های جنبش‌های اجتماعی و نهادهای غیردولتی برای خلق فضاهای جدید مشارکتی در کلیه عرصه‌های حکمرانی اشاره دارد که این مشارکت منجر به تغییر و شکل‌دهی مجدد به رویه‌های حکمرانی می‌شود. توسعه و پیچیدگی جوامع ایجاب می‌کند که نقش مردم در تمامی عرصه‌ها پررنگ‌تر باشد اگرچه در دموکراسی نقش اصلی را مردم بازی می‌کنند لیکن دموکراسی‌های غربی مبتنی بر اقتصاد سرمایه داری، بیشتر بر محوریت بخش خصوصی قرار دارد تا مردم.

امروزه دموکراسی‌ها با تغییرات عمیق بیشتر به سمت حکمرانی حرکت کرده‌اند که بر اساس کنش یا سیستم اداره‌ای است که بر اساس آن ارتباطات و تعامل بین بخش عمومی، خصوصی و دولتی تنگاتنگ و فراگیر است و در واقع مرز روشنی بین آنها وجود ندارد زمانی که حکمرانی به سمت مردمی سازی حرکت کند نقش مردم در تمامی روش، شیوه اداره و انواع کنش‌های مرتبط با آن محوری می‌شود.

در مردمی سازی زمینه‌های حضور و مشارکت مردم در زندگی اجتماعی، اقتصادی و سیاسی پررنگ‌تر می‌شود و مردم نسبت به موضوعات و مسائل اجتماعی آگاه‌تر و مشارکت‌جو تر می‌شوند. این موضوع مشروعیت حکومت را ارتقا داده و بسیاری از مسائل اجتماعی با حضور محسوس مردم در اداره جامعه حل می‌شود. مردمی‌سازی در سه عنصر خلاصه می‌شود؛ مشارکت و درگیر کردن مردم با حساس سازی آنها به مسائل و موضوعات جامعه، برابری در تصمیم گیری، فرصت‌های مشارکت و اداره جامعه و نیز استقبال از حضور نهادهای و سازمان‌های غیردولتی و مردمی.

با توجه به سیاست‌های حاکم بر گفتمان انقلاب اسلامی بر اساس بنیان‌های الهی و آنچه دانش سیاسی هم تأیید می‌کند هر چقدر در فرایندهای حکمرانی مردم بی درگیر شوند، از ظرفیت‌های نهادهای مردمی بیشتر بهره گرفته شود و فرصت حضور برای تمامی اقشار به‌وجود آید بهتر خواهند توانست در حرکت به سمت حکمرانی مردمی نقش بازی کنند که در نهایت منجر به توسعه کشور می‌شود.

یک نکته مهم در حرکت به سمت حکمرانی در نظر گرفتن نظریه حکمرانی، و نقد و بررسی آن است. لذا پیشنهاد می کنم کتاب نظریه حکمرانی از منظر اندیشمندان چاپ جهاد دانشگاهی را مطالعه نمایید.

منابع:

  1. نظریه حکمرانی از منظر اندیشمندان
  2. حکمرانی بانکی و نقش روانشناسی در مدیریت تحول به سوی بانکداری مدرن
  3. حکمرانی اقتصادی؛ تجارب جهانی در مدیریت مالیه عمومی

عباس خداپرست

#نظریه #حکمرانی #ایران #نظریه_حکمرانی #گفتمان_انقلاب_اسلامی #سیاست #ذینفعان #حکومت #مدیریت_دولتی #مدیریت_عمومی #دموکراسی #مردم_سالاری #حکمرانی_مردم_سالارانه #عباس_خداپرست #abbas_khodaparast