جهت بررسی نظام حکمرانی در بستر تعاملات ملی و فراملی بهتر است واژه حکمرانی را مورد بررسی قرار دهیم. اهمیت واژه حکمرانی تا مدیون تناسب آن با تغییرات جهانی است. در جامعه مدنی حکومت به میزانی زیادی به سازمان‌ها وابسته است و به واسطه پیوندهای بین‌المللی محدودتر شده است. از یک سو، بخش عمومی در بسیاری از حکومت‌ها و حکمرانی ها در نظریه حکمرانی، از سلسله‌مراتب بوروکراتیک به سمت بازارها و شبکه‌ها حرکت کرده است. از سوی دیگر، فعالیت حکومت‌ها به صورت روزافزون در تنظیمات فراملی و بین‌المللی تنیده شده است، امری که ناشی از بین‌المللی شدن رفتارهای صنعتی و مالی، ظهور بلوک‌های منطقه‌ای و افزایش نگرانی‌ها درباره مسائل جهانی، مانند تروریسم و محیط زیست، است. حکمرانی به معنای استفاده از روش‌های رسمی و غیررسمی توسط دولت‌ها برای پاسخ به نظم در حال تغییر جهانی است. مقولات مرتبط با حکمرانی در فضایی پدیدار شده‌اند که حکومت به‌طور روزافزون به موضوعی پیچیده تبدیل شده است، پیچیدگی‌ای که مرهون وابستگی به ذی‌نفعان مختلف با پیوندهایی رسمی و غیررسمی به یکدیگر است.

آنچه امروز حکمرانی نامیده می شود، در اندیشه بشر سابقه طولانی دارد و به صورت های گوناگون در آثار فیلسوفان و اندیشمندان نظریه حکمرانی مطرح شده است. در اندیشه های سیاسی کلاسیک همواره نظم سیاسی مطلوب حول محور "حکمرانی خوب" با چه کسی باید حکومت کند؟ تعریف می شد. اما در سیاست جدید آنچه حائز اهمیت است، ناظر بر چگونگی تنظیم امور سیاسی است یا به بیان ساده تر "چگونگی حکمرانی"، می باشد که اهمیت یافته است. حکمرانی در تمام جوامع بنیاد یکسانی ندارد، بلکه باید مبتنی بر فرهنگ متمایز محلی و تاریخ ویژه دولت و نهاد های آن باشد تا از یک طرف مشارکت سیاسی مردم را جلب کند و از طرف دیگر، به شکاف و بیگانگی بین دولت و مردم غلبه کند و از پتانسیل ارزش های مشترک فعالان جامعه در راه رسیدن به اهداف توسعه استفاده نماید.

در کشور ما، در بحث حکمرانی گاه به جغرافیای کشور ما اشاره می شود. آیا جغرافیای ما باعث شده تا نتوانیم حکمرانی مطلوب را ایجاد کنیم؟ به عنوان نمونه شیلی یک باریکۀ جغرافیایی است و بسیار موفق. سنگاپور یک جزیره است و فوق العاده موفق. هند جغرافیایی وسیع دارد و تقریباً با همۀ همسایگان خود تنش دارد ولی هاب جهانی نرم افزار شده و به زودی اقتصاد سوم جهان خواهد شد و روز به روز احترام و شأن جهانی آن در حال افزایش است. ترکیه که پیچیده‌ترین ژئوپلیتیک را داراست و در پنج عرصۀ جغرافیایی (دریای سیاه، اروپا، مدیترانه، قفقاز و خاورمیانه)، مدیریت امنیتی می کند، بیش از چهل میلیون نفر توریست جذب کرده و از شهروندان هیچ کشوری ویزای ورود نمی خواهد و باورهای مختلف را در جامعۀ خود نهادینه کرده است. جغرافیا و ژئوپلیتیک مانعی برای حکمرانی مطلوب نیست بلکه بستگی به درایت مدیران دارد.

عباس خداپرست

#حکمرانی #نظریه_حکمرانی #تاریخ #جامعه_مدنی #ژئوپلیتیک #حکومت #حکمرانی_خوب #چگونگی_حکمرانی #سیاست #عباس_خداپرست #abbas_khodaparast