اهمیت ضربه شیشهای در خودشناسی سازمانی
یکی از مفاهیم نوین در حوزه مدیریت و توسعه سازمانی، ایدهی «ضربه شیشهای» است. این اصطلاح استعارهای است از لحظهای که یک سازمان با واقعیتی سخت و غیرمنتظره روبهرو میشود؛ لحظهای که پردهی توهم کنار میرود و حقیقت، بیپرده و بیرحم، خود را نشان میدهد. درست شبیه شیشهای که تصور میکردیم نشکن است، اما با یک ضربه، ترک میخورد و ما را به تفکر وامیدارد.
در بستر خودشناسی سازمانی، ضربه شیشهای بهمعنای آن رویدادها یا بحرانهایی است که سازمان را از منطقه امن بیرون میکشد و مجبور میکند تصویر واقعی خود را ببیند. این ضربه میتواند کاهش شدید اعتماد مشتریان، ناکارآمدی در پاسخ به بحران، یا حتی اعتراض و نارضایتی کارکنان باشد. اگرچه در لحظه، این تجربه تلخ و پرهزینه است، اما در واقع فرصتی ارزشمند برای یادگیری و اصلاح مسیر به شمار میرود.
اهمیت نخست ضربه شیشهای در این است که واقعگرایی را جایگزین توهم موفقیت میکند. بسیاری از سازمانها در اثر تداوم رویههای تکراری و گزارشهای سطحی، تصویری غیرواقعی از خود میسازند. اما یک بحران یا ضربه ناگهانی، این تصویر خیالی را میشکند و شکاف میان آنچه هستیم و آنچه باید باشیم را آشکار میسازد. این آگاهی نخستین گام برای خودشناسی سازمانی است.
دوم، ضربه شیشهای میتواند کانون تحول و بازاندیشی استراتژیک باشد. سازمانی که شجاعت پذیرش واقعیتهای تلخ را دارد، میتواند از این ضربه به عنوان سکوی پرش استفاده کند؛ سکویی برای بازنگری در خطمشیها، بهبود ساختار مدیریتی و بازتعریف روابط خود با ذینفعان. در این حالت، ضربه شیشهای نه بهعنوان تهدید، بلکه بهعنوان موتور محرک تغییر عمل میکند.
سومین اهمیت، به یادگیری سازمانی مربوط است. هیچ آموزشگاهی بهتر از تجربه مستقیم بحران وجود ندارد. ضربه شیشهای فرصتی است برای آزمون میزان انعطافپذیری، تابآوری و خلاقیت کارکنان و مدیران. در حقیقت، این لحظهها به سازمان میآموزد که نقاط ضعف خود را چگونه ترمیم و نقاط قوت را چگونه تقویت کند.
در نهایت، ضربه شیشهای پیام مهمی برای فرهنگ سازمانی دارد: فرار از حقیقت، فقط ترکها را پنهان میکند، اما آنها را ترمیم نمیسازد. سازمانی که با شفافیت و صداقت به این ضربهها پاسخ میدهد، میتواند اعتماد درونی و بیرونی را بازسازی کند و به بلوغ واقعی برسد.
به بیان دیگر، ضربه شیشهای همان تلنگری است که اگر درست درک و مدیریت شود، میتواند آغازگر سفری نو به سوی خودشناسی عمیقتر و حکمرانی بهتر در سازمان باشد.
دکتر عباس خداپرست
#مدیریت #حکمرانی_شرکتی #دکتر_عباس_خداپرست #سازمان #عباس_خداپرست #خودشناسی #ایران
