وظایف بانک مرکزی در مواجهه با اسنپبک
فعال شدن مکانیسم ماشه یا همان اسنپبک، چالشی جدی برای اقتصاد ایران محسوب میشود. این سازوکار میتواند تحریمهای بینالمللی را در کوتاهترین زمان ممکن بازگرداند و فشار قابلتوجهی بر نظام مالی و اقتصادی کشور وارد کند. در چنین شرایطی، بانک مرکزی نه تنها یک نهاد سیاستگذار پولی، بلکه خط مقدم دفاع اقتصادی کشور به شمار میآید. بنابراین، بررسی وظایف این نهاد در مدیریت تبعات اسنپبک، ضرورتی حیاتی دارد.
۱. مدیریت نقدینگی و تورم
یکی از مهمترین آثار تحریمها، افزایش فشار تورمی ناشی از محدودیتهای ارزی و انتظارات تورمی در جامعه است. بانک مرکزی وظیفه دارد با ابزارهایی چون عملیات بازار باز، کنترل پایه پولی و مدیریت خلق پول در شبکه بانکی، از تشدید تورم جلوگیری کند. بدون این اقدام، اسنپبک میتواند به فروپاشی قدرت خرید عمومی بینجامد.
۲. تثبیت بازار ارز
تحریمها مستقیماً بر عرضه ارز اثر میگذارند. نوسانات شدید نرخ ارز میتواند کل فضای اقتصادی کشور را بیثبات کند. وظیفه بانک مرکزی در این شرایط، ایجاد بازار متشکل ارزی شفاف، مدیریت ذخایر ارزی و مقابله با سفتهبازی است. هرگونه ضعف در این حوزه به سرعت به بیاعتمادی عمومی و فرار سرمایه منجر خواهد شد.
۳. تقویت شفافیت و نظارت بانکی
در شرایط اسنپبک، شبکه بانکی در معرض فشارهای مضاعف قرار میگیرد؛ از محدودیت دسترسی به سوئیفت تا کاهش تعاملات بینالمللی. بانک مرکزی باید با ارتقای نظارت هوشمند، مقابله با پولشویی و اجرای استانداردهای بینالمللی، نظام بانکی را شفاف و مقاوم نگه دارد.
۴. توسعه ابزارهای مالی جایگزین
یکی از وظایف راهبردی بانک مرکزی، تسهیل بهرهگیری از ابزارهایی مانند پیمانهای پولی دوجانبه، ارزهای دیجیتال ملی (CBDC)، و تقویت استفاده از ارزهای منطقهای است. این ابزارها میتوانند بخشی از فشار تحریمهای دلاری را خنثی کنند و مسیر تجارت خارجی را باز نگه دارند.
۵. تقویت اعتماد عمومی
هیچ سیاست پولی بدون اعتماد عمومی موفق نخواهد شد. بانک مرکزی در دوره اسنپبک وظیفه دارد با شفافیت در اطلاعرسانی، اجتناب از تصمیمهای خلقالساعه، و نشان دادن انسجام در سیاستهای خود، فضای ذهنی سرمایهگذاران و مردم را آرام کند.
نتیجهگیری
اسنپبک را باید نه صرفاً یک تهدید، بلکه بهعنوان یک آزمون بزرگ برای ظرفیت حکمرانی اقتصادی ایران دید. نقش بانک مرکزی در این آزمون، حیاتی و چندوجهی است: مدیریت نقدینگی، تثبیت ارز، تقویت نظارت، نوآوری در ابزارهای مالی، و بازسازی اعتماد عمومی. هرگونه تعلل در این وظایف، هزینههای اسنپبک را دوچندان میسازد؛ درحالیکه سیاستگذاری دقیق و شفاف میتواند این تهدید را به فرصتی برای اصلاحات ساختاری تبدیل کند.
دکتر عباس خداپرست
#اسنپ_بک #مکانیسم_ماشه #دکتر_عباس_خداپرست #عباس_خداپرست # بانک_مرکزی #مدیریت #مدیریت_دولتی #حکمرانی_اقتصادی #تحریم #سیات_گذاری #خطمشی #ایران
